Modern tıpta istatistik önemli rol oynuyor, çünkü her insan birbirinden farklıdır. Bu nedenle hastalıkları, ilaçları, tedavileri ve tedavilerin sonuçları hakkındaki beklentileri (prognoz) karakterize ederken mecburen çok sayıda insandaki etkilerine bakmak ve buradan istatistiksel bir çıkarım yapmak zorundayız.

Açlık kan şekeri, vücut kütle endeksi gibi değerler de aynı şekilde, istatistiksel olarak belirleniyor. Bir grup insanı alıyorsunuz. Ölçüyorsunuz. Bazılarının kan şekeri yüksek, bazılarınınki düşük. Bazılarının kilosu fazla, bazılarınınki az. İşte bu yüksek ile düşük arasında bir yerlerde, “normal” veya başka bir deyişle “sağlıklı” aralık yatıyor.

Peki ya bizim “normal” sandığımız değerler de normal değilse? Ya aslında onlar da modern yaşantı ve beslenme alışkanlıkları nedeniyle, olması gerekenin çok üstüne zaten çıkmışsa?

Dünyadaki pek çok ülkede (Türkiye dahil), bebek ve çocuklar için “normal” kilo değerlerinin son 100 yılda sürekli yükseldiğini biliyoruz mesela. 1970 yılındaki tablolarda “kilolu” olarak değerlendirilen bir bebek bugün “normal” sayılıyor. (Yoksa tüm bebeklerin “kilolu” çıkması riski var)

1999 tarihli önemli bir makaleden bahsetmek istiyorum. 40 ila 59 yaş arasındaki 1998 “sağlıklı görünen”, diyabet olmayan erkek 22 yıl boyunca takip edilmiş. Bu erkeklerden 1973’ünün açlık kan şekeri 110 mg/dl’nin altındaymış, yani diyabet açısından sağlıklı değerlerde.

22 yıllık takip süresi boyunca bu erkeklerden 483’ü hayatını kaybetmiş. Erkekleri açlık kan şekeri seviyelerine göre %25lik gruplara ayırdıklarında, açlık kan şekeri en yüksek olan ilk %25lik grubun kalp damar hastalıklarından ölme olasılığının diğer %75’e göre kaydadeğer ölçüde yüksek olduğunu bulmuşlar. Peki bu en yüksek kan şekeri olan %25lik grubun kan şekeri hangi değere karşılık geliyor?

Sıkı durun: 85 mg/dl !!!

Ele almak istediğim ikinci makale, İsrail ordusundaki 26-45 yaş arası 13 binden fazla erkek üstünde yapılmış bir çalışma. Bu çalışma da açlık plazma şekeri 87 mg/dl üstüne çıktıkça ileride Tip 2 diyabet geliştirme riskinin giderek arttığı sonucuna ulaşmış.

Üçüncü makalede 1997-2000 arası açlık plazma kan seviyeleri 100 mg/dl altında olan 46.578 kişi takip edilmiş. Bu kişilerde diyabet geçmişi yokmuş. Bu kişileri glukoz seviyelerine göre 4 gruba ayırmışlar ve 2007’ye veya diyabet geliştirinceye kadar takip etmişler. Buna göre, açlık plazma şekeri seviyesinde her 1 mg/dl’lik artış diyabet riskini %6 arttırmış. Açlık şekeri seviyesi 95-99 mg/dl arasında olanların diyabet geliştirme ihtimali, 85 mg/dl’den düşük olanlara göre 2,44 kat yüksekmiş.

Bugün hangi endokrinologa gitseniz, 85-90 mg/dl’lik açlık kan şekeriniz varsa, size “Gayet güzel, endişe edecek bir durum yok” diyecektir.

Demeki 85 mg/dl hiç de NORMAL değil, sağlık açısından bu değer bile ÇOK YÜKSEK kalıyor…

Bulutsuzluk Özlemi’nin dediği gibi:

İşler dedim, gidişler dedim
Hepsi normal
Peki dedim ya sen, ben?
Dedi ki normal
Peki biz, ikimiz?
Valla gayet normal
Halimiz dedim
Ne dese beğenirsiniz? Normal Ooo biri anlatsın hemen nedir bu normal?
Ooo canım sıkılıyor artık yoksa ben miyim anormal?