Bir Kum Tanesinin İçindeki Evren

Gözlerimizin önünde, plajda ya da bir çölün ortasında gördüğümüz kum taneleri bize sıradan gelebilir. Oysa ki, her bir kum tanesi aslında başlı başına bir evren gibidir.Ortalama büyüklükteki bir kum tanesi, yaklaşık yarım milimetrelik çapıyla, insan gözüyle ancak fark edilebilir. Ama bu küçücük zerre, içinde tahmin bile edemeyeceğimiz kadar çok atom barındırır: yaklaşık 5 × 10¹⁸ atom. Bu sayı, yani “5 trilyon trilyon”, o kadar büyüktür ki aklımızın kavrayışını zorlar.Bir karşılaştırma yapalım: Dünyada yaşayan tüm insanların sayısı yalnızca 8 milyar civarında.

Oysa tek bir kum tanesindeki atom sayısı, bu sayının katrilyonlarca katıdır.Kumun büyük kısmı kuvars adı verilen bir mineraldir, yani kimyasal formülüyle SiO₂. Bu da demek oluyor ki, her bir molekül bir silikon ve iki oksijen atomundan oluşur. Milyarlarca yıldır doğanın kuvvetleriyle yoğrulan bu kristaller, aslında atomların kusursuz bir düzenle birleşmesinden doğar.

Böylesine küçük bir nesnenin içinde bu kadar büyük bir sayı saklı olunca, insanın aklına şu soru gelir: Eğer bir kum tanesi böylesine zenginse, koca bir plajda kaç atom vardır? Ya da dünyadaki tüm çöller ve sahiller düşünüldüğünde?

Belki de “evrenin sırları küçük şeylerin içinde gizlidir” sözünü tam da böyle anlarda hatırlamak gerekir. Bir kum tanesine baktığımızda, aslında atomların sessiz uyumunu, doğanın sabrını ve evrenin büyüklüğünü görürüz.